لارنژیال ماسک (LMA) چیست؟

لارنژیال ماسک (LMA) یکی از پرکاربردترین ابزارها در مدیریت راه هوایی در بیهوشی و شرایط اورژانسی است. این وسیله با طراحی منحصر به‌فرد، بین دهانه حنجره و حلق قرار می‌گیرد و بدون نیاز به ورود مستقیم به نای، امکان تهویه مؤثر را فراهم می‌کند. استفاده از لارنژیال ماسک در زایمان، CPR و اعمال جراحی سرپایی، آن را به گزینه‌ای محبوب تبدیل کرده است. در این مقاله به معرفی کامل LMA، کاربردها، مزایا و معایب آن می‌پردازیم.

لارنژیال ماسک (LMA) چیست؟

لارنژیال ماسک یا Laryngeal Mask Airway (LMA) یک وسیله پزشکی است که به عنوان جایگزینی کمتر تهاجمی برای لوله تراشه استفاده می‌شود. این ابزار اولین‌بار در دهه ۱۹۸۰ توسط دکتر «آرچی براون» معرفی شد و به‌سرعت جای خود را در بیهوشی و احیای قلبی-ریوی باز کرد.

LMA شامل یک لوله خمیده و یک کاف سیلیکونی است که روی دهانه حنجره قرار می‌گیرد و بدون نیاز به عبور از تارهای صوتی، تهویه را امکان‌پذیر می‌سازد. این ویژگی باعث می‌شود که استفاده از آن نسبت به لوله‌گذاری تراشه آسان‌تر و کم‌خطرتر باشد، به‌ویژه در مواردی که راه هوایی دشوار یا زمان محدود است.

امروزه لارنژیال ماسک در بخش‌های مختلف پزشکی، به‌خصوص اتاق عمل، اورژانس و حتی آمبولانس‌ها، جزو تجهیزات پایه محسوب می‌شود.

کاربردهای لارنژیال ماسک در بیهوشی و اورژانس

کاربرد LMA بسیار گسترده است و در شرایط مختلف پزشکی به‌کار می‌رود:

بیهوشی عمومی کوتاه‌مدت:

LMA در جراحی‌های الکتیو و سرپایی که نیاز به تهویه کنترل‌شده ولی غیرتهاجمی دارند، انتخاب مناسبی است.

احیای قلبی-ریوی (CPR):

هنگام CPR در شرایط پیش‌بیمارستانی یا داخل بیمارستان، زمانی که لوله‌گذاری تراشه دشوار یا زمان‌بر است، لارنژیال ماسک به‌عنوان وسیله‌ای سریع و قابل اعتماد استفاده می‌شود.

انتقال بیماران:

هنگام جابجایی بیماران بین بخش‌ها یا در آمبولانس، استفاده از LMA باعث پایداری وضعیت تنفسی می‌شود بدون آنکه نیاز به مراقبت مداوم از راه هوایی وجود داشته باشد.

بیمارانی با ریسک بالا برای لوله‌گذاری دشوار:

مثل بیماران دچار آسیب تروماتیک صورت یا ستون فقرات گردنی، که قرارگیری سر و گردن محدود است.

انواع لارنژیال ماسک (LMA) و تفاوت‌های آن‌ها

لارنژیال ماسک‌ها در مدل‌های مختلفی طراحی شده‌اند تا پاسخگوی نیازهای گوناگون بالینی باشند. شناخت این مدل‌ها به انتخاب صحیح وسیله متناسب با شرایط بیمار کمک می‌کند:

LMA کلاسیک (Classic)

اولین نسل از LMAها با طراحی ساده و قابل استفاده مجدد. مناسب برای جراحی‌های کوتاه و بیماران کم‌خطر.

LMA سوپرا (Supreme)

مدلی با ساختار یک‌بار مصرف، دارای کانال اضافی برای دفع ترشحات یا وارد کردن لوله معده. ایمنی بالاتر در مقابل آسپیراسیون.

LMA پروسیل (ProSeal)

دارای کاف دوگانه با آب‌بندی بهتر، مناسب برای تهویه با فشار مثبت و بیماران با ریسک متوسط.

LMA فست‌تراک (Fastrach)

طراحی‌شده برای کمک به لوله‌گذاری داخل تراشه در شرایطی که راه هوایی دشوار است. وسیله‌ای کارآمد در اورژانس‌ها.

LMA آی‌گِل (i-gel)

فاقد کاف قابل باد شدن، طراحی آناتومیک و جنس ژل‌مانند. جای‌گذاری بسیار سریع و راحت، مناسب برای استفاده پیش‌بیمارستانی و CPR.

مزایای استفاده از لارنژیال ماسک در مدیریت راه هوایی

استفاده از لارنژیال ماسک مزایای متعددی نسبت به لوله‌گذاری تراشه دارد، به‌ویژه در محیط‌هایی که زمان، مهارت یا تجهیزات محدود هستند:

سرعت و سهولت استفاده: نیازی به دید مستقیم تارهای صوتی یا مانورهای پیچیده ندارد.

کاهش خطر آسیب به راه هوایی: کمتر باعث تحریک حنجره و تراشه می‌شود.

مناسب برای بیماران با گردن آسیب‌دیده یا حرکات محدود: چون نیاز به خم کردن سر و گردن ندارد.

ایده‌آل برای جراحی‌های کوتاه‌مدت: که نیاز به بیهوشی کامل نیست.

کاهش بروز درد گلو بعد از عمل: در مقایسه با لوله تراشه.

معایب و محدودیت‌ها

با وجود مزایا، استفاده از لارنژیال ماسک بدون محدودیت نیست. برخی از نقاط ضعف آن عبارتند از:

ریسک آسپیراسیون: به‌ویژه در بیماران با معده پر یا رفلاکس معده. LMA نمی‌تواند مثل لوله تراشه از نای محافظت کامل کند.

محدودیت فشار تهویه: در صورتی که تهویه با فشار زیاد نیاز باشد، ممکن است نشتی ایجاد شود.

عدم کارایی در برخی موقعیت‌ها: مثل بیماران چاق، موارد تنگی شدید راه هوایی یا جراحی‌های طولانی مدت.

نیاز به انتخاب سایز دقیق: انتخاب اشتباه سایز می‌تواند منجر به نشتی یا تهویه ناکارآمد شود.

پیشنهاد می‌شود برای آشنایی بیشتر با اصول انتخاب ابزار در راه هوایی دشوار Difficult Airway Society Guidelines را مطالعه کنید.

جمع‌بندی: چه زمانی از LMA استفاده کنیم؟

لارنژیال ماسک یک انتخاب بسیار مفید در شرایطی است که:

• لوله‌گذاری تراشه دشوار یا غیرممکن است.
• بیمار نیاز به تهویه دارد ولی خطر آسپیراسیون پایین است.
• نیاز به راه هوایی پایدار موقت در جراحی‌های کوتاه یا اورژانس وجود دارد.
• اپراتور تجربه کافی برای لوله‌گذاری ندارد ولی با LMA آشناست.

این وسیله، با داشتن مدل‌های متنوع، می‌تواند در محیط‌های مختلف درمانی (اتاق عمل، اورژانس، پیش‌بیمارستانی) مورد استفاده قرار گیرد.

اگر به ابزارهای دیگر مدیریت راه هوایی نیز علاقه‌مند هستید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله جامع زیر را مشاهده کنید:
«معرفی ابزارهای مدیریت راه هوایی در بیهوشی»

برای آشنایی دقیق‌تر با روش‌ جایگذاری LMA مقاله زیر را بخوانید:
نحوه جایگذاری لارنژیال ماسک + ویدیو آموزشی

سوالات متداول درباره لارنژیال ماسک (LMA)

آیا لارنژیال ماسک برای تمام بیماران قابل استفاده است؟

خیر، در بیماران با ریسک آسپیراسیون یا جراحی‌های طولانی استفاده از لوله تراشه ترجیح دارد.

کدام نوع LMA برای اورژانس مناسب‌تر است؟

مدل‌های i-gel یا Supreme به دلیل سهولت استفاده و طراحی ویژه، انتخاب بهتری هستند.

آیا گذاشتن LMA نیاز به داروی شل‌کننده عضلانی دارد؟

معمولاً نه؛ در بیهوشی سطحی یا بدون شل‌کننده عضلانی نیز قابل استفاده است.